Καλοκαίρι:Έκθεση στον Ήλιο και Δερματικές Βλάβες. Πρόληψη και Θεραπεία
Δευτέρα 10 Μαΐου 2010
Leave a Comment
Η πιο σοβαρή από τις κακοήθεις βλάβες του δέρματος είναι το μελάνωμα του οποίου η πρόγνωση εξαρτάται απόλυτα από το πόσο έγκαιρη θα είναι η διάγνωση. Αν διαγνωσθεί νωρίς θεραπεύεται σε ποσοστά της τάξης του 95% αλλά αν η διάγνωση καθυστερήσει, αποτελεί μία δυνητικά θανατηφόρο νόσο.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε μία αύξηση της εμφάνισης νέων κρουσμάτων στον πληθυσμό, η οποία ευτυχώς συνοδεύεται από μία αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης αυτών των ασθενών λόγω καλύτερης θεραπείας και πιο πρώιμης διάγνωσης.
Το μεγάλο πλεονέκτημα στην πρώιμη διάγνωση των νεοπλασιών αυτών είναι η θέση τους, ακριβώς δηλαδή ότι βρίσκονται στο δέρμα, και είναι ορατές χωρίς κάποια περίπλοκη εξέταση όπως συμβαίνει με άλλα όργανα του σώματος. Γίνεται φανερό λοιπόν ότι η αυτοεξέταση, η παρακολούθηση και πιθανή αφαίρεση των σπίλων από ειδικό ιατρό, είναι απαραίτητη.
Η χαμηλή συχνότητα στα παιδιά (0,4%) δεν πρέπει να είναι καθησυχαστική καθώς η πρόγνωση είναι πιο πτωχή από ότι στους ενηλίκους, συνεπώς η ηλιοπροστασία θα πρέπει να είναι ακόμα πιο επιμελής.
Ο καρκίνος του δέρματος παρουσιάζει την μεγαλύτερη αύξηση σε συχνότητα από κάθε άλλο καρκίνο και έχει παρατηρηθεί στις ΗΠΑ ότι το υψηλό κοινωνικοοικονομικό status αποτελεί παράγοντα κινδύνου.
Οι βασικοί τύποι καρκίνων του δέρματος είναι 3(βασοκυτταρικός, ακανθοκυτταρικός και μελάνωμα)Η πρόγνωσή τους είναι άριστη, ακόμα και για το μελάνωμα, αν η θεραπεία ξεκινήσει όταν η νόσος βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο.
Πρόληψη
Παράγοντες Κινδύνου
Οικογενειακή προδιάθεση: Τα παιδιά μπορούν να κληρονομήσουν είτε αυτή καθ’αυτή τη νόσο, είτε μια δερματική βλάβη που αργότερα θα μετατραπεί σε Μελάνωμα. Συχνότερα αυτό γίνεται στα πλαίσια ενός συνδρόμου που ονομάζεται σύνδρομο δυσπλαστικών σπίλων, μεταδίδεται κληρονομικά και οι πάσχοντες εμφανίζουν μεγάλο αριθμό δυσπλαστικών σπίλων και προδιάθεση για Μελάνωμα. Ο δυσπλαστικός σπίλος έχει πιθανότητες 15% να μετατραπεί σε μελάνωμα
Ατομικά Χαρακτηριστικά: Πιο επιρρεπείς είναι οι αυτοί με ανοιχτόχρωμο δέρμα, γαλάζια ή πράσινα μάτια και ξανθά ή κόκκινα μαλλιά. Γενικά άνθρωποι οι οποίοι καίγονται στον ήλιο και μαυρίζουν δύσκολα(τύποι I και II). Όπως είναι φυσικό η λευκή φυλή είναι η πιο ευάλωτη λόγω της μικρότερης ποσότητας μελανίνης που φέρει, η οποία προστατεύει από την ηλιακή ακτινοβολία. Το γυναικείο φύλο είναι πιο εκτεθειμένο ,αλλά η πρόγνωση είναι καλύτερη στις γυναίκες
No Φωτότυπος δέρματος Χρώμα δέρματος Ιστορικό έκθεσης στον ήλιο
Ι | Δεν μαυρίζει, συνήθως καίγεται | Χλωμό, λευκό γάλακτος | Ερυθρό ηλιακό έγκαυμα, επώδυνο, αποφλοίωση του δέρματος |
ΙΙ | Σπάνια μαυρίζει, συνήθως καίγεται | Πολύ ανοιχτό καστανό, φακίδες | Συνήθως ροζ χρώματος έγκαυμα, σταδιακά ελαφρύ μαύρισμα |
ΙΙΙ | Σπάνια καίγεται, συνήθως μαυρίζει | Καστανό ανοιχτό και σκούρο | Σπάνια έγκαυμα, μετρίως γρήγορη αντίδραση στον ήλιο(μελανίνη) |
ΙV | Πάντα μαυρίζει, σπάνια καίγεται | Καφέ, σκούρο καφέ, μαύρο | Σπάνια έγκαυμα, γρήγορη αντίδραση στον ήλιο(μελανίνη) |
Ηλιακή Ακτινοβολία: Η ηλιακή ακτινοβολία αποτελεί τον πιο σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη δερματικών βλαβών, και συγκεκριμένα οι υπεριώδεις ακτινοβολίες UVA και UVB.Ειδικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες όπου παρατηρείται μια σημαντική μείωση του όζοντος, οι επιπτώσεις της ακτινοβολίας είναι ακόμη πιο βλαβερές. Παρόμοιες επιπτώσεις έχει και η έκθεση του δέρματος στην τεχνητή υπεριώδη ακτινοβολία(solarium).Πιο επικίνδυνη είναι η διακοπτόμενη έκθεση στον ήλιο, όπως συμβαίνει με τους βορειοευρωπαίους οι οποίοι επισκέπτονται τις θερμές μεσογειακές χώρες όπως η Ελλάδα μόνο για διακοπές και εκτίθενται στον ήλιο πολύ, εμφανίζοντας συχνά ηλιακά εγκαύματα. Σημαντικό ρόλο μοιάζουν να παίζουν τα εγκαύματα κατά την παιδική ηλικία, συνεπώς πρέπει να δείχνουμε ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία των παιδιών από τον ήλιο.
Περιβάλλον: Στα μεγαλύτερα υψόμετρα, όπου η ατμόσφαιρα είναι λιγότερο πυκνή, η ηλιακή ακτινοβολία είναι πιο έντονη. Οι βλαβερές UVA και UVB διαπερνούν πιο εύκολα τα στρώματα αυτά της ατμόσφαιρας και φτάνουν στους κατοίκους των ορεινών περιοχών, πιο ισχυρές. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει με την ετήσια κάλυψη μιας συγκεκριμένης περιοχής από σύννεφα, η ακτινοβολία φτάνει στην γη εξασθενημένη, ακόμα και κατά 50%.
Χρόνιος Ερεθισμός: Έχει παρατηρηθεί ότι σπίλοι ή άλλες δερματικές βλάβες οι οποίες βρίσκονται σε περιοχές του σώματος που ερεθίζονται από την τριβή με τα ρούχα, παρουσιάζουν αυξημένη πιθανότητα εξαλλαγής. Για παράδειγμα, ένας σπίλος που βρίσκεται στην κοιλιακή χώρα, ερεθίζεται από τη ζώνη και πιθανώς αιμορραγεί, θα πρέπει να αφαιρείται και να εξετάζεται ιστολογικά.
Ατομική Προστασία
Στην Ελλάδα έχουμε αρκετά μεγάλη ηλιοφάνεια και για πολλούς μήνες τον χρόνο. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η ενημέρωση μας για τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνουμε έτσι ώστε να προλαμβάνουμε τις βλαβερές συνέπειες της ηλιακής ακτινοβολίας, χωρίς να στερούμαστε όλα τα θετικά που μας προσφέρει το κλίμα της χώρας μας. Όσον αφορά στα μάτια η προστασία επιτυγχάνεται με την χρήση γυαλιών ηλίου με φίλτρα. Τα αγορασμένα από πλανόδιους και περίπτερα δεν προσφέρουν καμία απολύτως προστασία και θα πρέπει να αποφεύγονται. Η αντηλιακή κρέμα είναι απαραίτητη όχι μόνο κατά την διάρκεια της ηλιοθεραπείας αλλά ειδικά αυτές του προσώπου και κατά τη διάρκεια της καθημερινή μας ζωής στην πόλη, κατά τους μήνες υψηλής ηλιοφάνειας. Τα αντηλιακά που χρησιμοποιούμε θα πρέπει να έχουν υψηλό δείκτη προστασίας, ειδικά αυτά του προσώπου, τα οποία θα πρέπει να έχουν δείκτη 25-30, και όχι απαραίτητα μεγαλύτερο. Η χρήση τους θα πρέπει να επαναλαμβάνεται αρκετές φορές κατά την διάρκεια της ημέρας. Το θαλάσσιο μπάνιο και η έκθεση στον ήλιο θα πρέπει να αποφεύγεται τις ώρες υψηλής ηλιοφάνειας, 11:00 με 15:00, και να γίνεται πάντα χρήση ομπρέλας. Όσοι επιδίδονται σε θερινά σπορ καλό θα είναι να φορούν προστατευτικό ρουχισμό και κατά προτίμηση ανοιχτόχρωμο. Τα παιδία εκτός από καπέλο και αντηλιακό καλό θα είναι να φορούν και μπλούζα μιας και στην παραλία βρίσκονται εκτεθειμένα στον ήλιο πολλές ώρες.
Πέρα από αυτά τα μέτρα προστασίας που πρέπει να λαμβάνουμε, θα πρέπει τακτικά να παρακολουθούμε και τους σπίλους που ήδη έχουμε. Μπροστά στον καθρέπτη, παρατηρούμε τις αλλαγές που παρουσιάζουν όσον αφορά στο μέγεθος και στον αριθμό τους .Ένας απλός μνημονικός κανόνας που πρέπει να ακολουθούμε είναι αυτός του ABCD.
A= asymmetry (ασυμμετρία) Παρατηρούμε αν ένας σπίλος χάσει το στρογγυλό, συμμετρικό του σχήμα και αποκτήσει ακανόνιστο
B= boarder (όρια) Ελέγχουμε αν τα όριά του γίνουν ασαφή
C= color (χρώμα) Η αλλαγή χρώματος ή η συνύπαρξη πολλών χρωμάτων σε έναν σπίλο μπορεί να είναι ύποπτη.
D= Diameter (διάμετρος) Εντοπίζουμε σπίλους που έχουν μεγαλώσει σε μέγεθος.
Αν παρατηρήσουμε οποιαδήποτε από τις παραπάνω αλλαγές, θα πρέπει να επισκεπτόμαστε τον ειδικό ιατρό, ο οποίος κατά την κρίση του πάντα, θα αφαιρεί αυτήν ή όποια άλλη βλάβη κρίνει απαραίτητο, η οποία θα εξετάζεται και ιστολογικά. Σε άτομα με μεγάλο αριθμό σπίλων, η αυτοεξέταση μπορεί να είναι προβληματική έως αδύνατη, συνεπώς και αυτοί θα πρέπει να καταφεύγουν στον ειδικό ιατρό, τακτικά. Η μοντέρνα ιατρική μας παρέχει πολλά μέσα για την καλύτερη παρακολούθηση των δερματικών βλαβών. Η δερματοσκοπεία, η φωτογράφηση αλλά και η χρήση ειδικών μηχανημάτων τα οποία εντοπίζουν τις ύποπτες και προς αφαίρεση βλάβες είναι κάποια από τα όπλα που διαθέτει η σύγχρονη ιατρική.
Τα τελευταία χρόνια στον κανόνα του ABCD έχει προστεθεί ακόμα ένα γράμμα, το
E= education και αναφέρεται στην ανάγκη ενημέρωσης του πληθυσμού τόσο για τις βλαβερές συνέπειες της ηλιακής ακτινοβολίας όσο και τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να προστατευτούμε.
Θεραπεία
Μετά τον εντοπισμό μίας ύποπτης βλάβης, προγραμματίζεται η αφαίρεσή της από τον Πλαστικό Χειρουργό, ο οποίος θα μεριμνήσει τόσο για την πλήρη εξαίρεση της όσο και για την λειτουργική αλλά και αισθητική αποκατάσταση του ελλείμματος. Στη συνέχεια γίνεται ιστολογική εξέτασή της για τον καθορισμό της φύσης της και αποφασίζεται αν θα ακολουθηθεί συμπληρωματική θεραπεία η οποία μπορεί να είναι χειρουργική(ευρύτερη εκτομή, λεμφαδένας φρουρός, λεμφαδενικός καθαρισμός) ή και μη χειρουργική (ανοσοθεραπεία, χημειοθεραπεία). Στην περίπτωση που η νόσος δεν είναι σε αρχικό στάδιο, θα γίνουν και όλες οι απαραίτητες εξετάσεις για την σταδιοποίησή της, και σε συνεργασία με τον Ογκολόγο θα αποφασισθεί το πλάνο της αντιμετώπισής της. Στη συνέχεια ο ασθενής παρακολουθείται σε τακτά χρονικά διαστήματα από τον Πλαστικό Χειρουργό και υποβάλλεται σε εργαστηριακό και απεικονιστικό έλεγχο τόσο για τον έλεγχο της νόσου και της θεραπείας, όσο και για την πρόληψη των υποτροπών. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει μεγάλα βήματα προόδου στην αντιμετώπιση του καρκίνου του δέρματος όμως παραμένει πολύ σημαντική η ενημέρωση του πληθυσμού και τακτικός έλεγχος τουλάχιστον των ατόμων με προδιαθεσικούς παράγοντες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όσο πιο πρώιμο είναι το στάδιο της νόσου τη στιγμή της διάγνωσης, τόσο πιο αποτελεσματική είναι και η θεραπεία της.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ...
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ...
0 σχόλια »
Leave your response!